In de omstandigheden van een pandemie is er sprake van een alarmerende daling van het aantal bloeddonaties. De Militaire Medische Academie maakt zich hierover zorgen. De medische faciliteit doet een beroep op burgers voor vrijwillige bloeddonatie. De campagne heeft als titel “Doneer bloed – red een leven”. Wie kan bloed doneren, wat is de toegestane hoeveelheid bloed die wordt afgenomen bij de donor en hoe lang na de manipulatie het afgenomen bloed wordt hersteld, deze vragen worden beantwoord door prof. dr. Rumen Popov, hoofd van het Transfusiehematologiecentrum van het Militaire Medische Academie – Sofia.
Prof. Dr. Rumen Popov, MD, werd geboren op 6 januari 1959 in Blagoëvgrad. Hij studeerde in 1985 af aan de Medische Universiteit van Sofia. Hij was internist aan de Medische Universiteit van Sofia, arts op een afdeling, onderzoeksassistent III/II jaar bij de afdeling Radiobiologie, Hematologie en Bloedtransfusie van de Medische Academie, een onderzoeksassistent II jaar bij het Centraal Laboratorium voor Transfusiehematologie, hoofd van de afdeling Celvervangingstherapie bij het Centrum voor Transfusiehematologie. Sinds 2004 is hij benoemd tot hoofd van het Centrum voor Transfusiehematologie.
– Prof. Popov, de Militaire Medische Academie lanceerde een bloeddonatiecampagne onder de titel “Doneer bloed – red levens”. Reageren mensen?
– Tijdens deze pandemie is het wereldwijd moeilijk om ziekenhuizen van bloed en bloedproducten te voorzien, en niet alleen in Bulgarije. Mensen zijn enigszins bang om transfusiecentra te bezoeken en bloed te doneren, maar ik kan ze verzekeren dat we alle noodzakelijke maatregelen hebben genomen voor een veilige bloeddonatie. Om de problemen van de transfusieveiligheid in Bulgarije op te lossen, is het in feite noodzakelijk dat iedere gezonde burger van ons land tussen de 18 en 65 jaar regelmatig bloed doneert.
Wat deze campagne betreft, ja, mensen zijn begonnen te reageren en elke dag hebben we bloeddonoren die reageren op de oproep tot vrijwillige en gratis bloeddonatie.
We moeten er voortdurend aan werken om de samenleving voor zich te winnen voor vrijwillige en onnodige bloeddonatie. Zelfs op scholen moeten kinderen zich bewust worden gemaakt van dit probleem, omdat bloed doneren ook een gered leven is, en als ze 18 worden, is een van de eerste dingen die ze moeten doen naar de transfusiecentra komen en bloed doneren.
– Zal het probleem niet worden opgelost als het afnemen van bloed voor medische doeleinden wordt betaald?
– Overal in normale landen is bloeddonatie vrijwillig en gratis. Dit is het geval in Europa, in de VS, in Canada… Betaalde formulieren worden door een klein deel van de bloeddonoren gebruikt. Dit zijn de zogenaamde trombo- en plasmaferesedonoren, want bij hen gaat er een liter, anderhalve liter bloed door de plasmaferesemachines en daar moet voor betaald worden.
– Wie kan bloed doneren?
– Zoals ik al heb gezegd, kan elke gezonde Bulgaarse burger van 18 tot 65 jaar bloed doneren, mannen kunnen 5 keer per jaar doneren en vrouwen – niet meer dan 4 keer. Het minimale interval tussen bloeddonaties is 60 dagen.
– En wie kan er geen bloed doneren?
– Er zijn mensen die ondanks hun wens eigenlijk geen bloed kunnen doneren. Dit zijn mensen met ernstige chronische ziekten, en onze standaard van transfusiehematologie omvat alle ziekten die een tijdelijke reden kunnen zijn om bloeddonatie te weigeren, of een permanente reden om bloeddonatie te weigeren.
Het zijn er veel en wij, die in het transfusienetwerk werken, kennen deze contra-indicaties heel goed. Onze hoofdtaak is immers het beschermen van de gezondheid van bloeddonoren, zodat zij er na een normale bloeddonatie zeker van kunnen zijn dat er niets aan de hand is en zij weer bloed kunnen komen doneren. Daarom is het erg belangrijk om voor, tijdens en na het doneren van bloed voor donoren te zorgen. We moeten het laten zien en we laten het zien zodat bloeddonoren zich goed voelen en ons vertrouwen.
Prof. Dr. Rumen Popov
– We leven in een extreme situatie van een COVID-19-pandemie. Hoe beschermd is de bloeddonor onder deze omstandigheden?
– Bedankt voor deze vraag. Toen we vorig jaar met deze noodmaatregelen aan de slag gingen, was de belangrijkste taak het beschermen van de gezondheid van zowel potentiële donoren als mensen die in transfusiecentra werken. Het was uiterst belangrijk om dit evenwicht te bereiken: dat bloeddonoren erop konden vertrouwen dat we de transfusiecentra zouden blijven bezoeken, en dat de mensen met wie we werken met bloed en bloedproducten beschermd zouden worden tegen mogelijke infecties. Dit zijn de twee belangrijkste punten die we al meer dan een jaar in ons dagelijks werk volgen en waar we mee om kunnen gaan.
– Zijn er speciale instructies over hoe u zich moet voorbereiden voordat u bloed doneert?
– Wat wij onze aspirant-bloeddonoren altijd adviseren is om de avond ervoor goed te slapen, ’s ochtends te ontbijten en dan bloed te komen doneren. Het is erg belangrijk dat als ze ziekten hebben, deze worden aangegeven bij het invullen van de vragenlijst voordat bloed wordt gedoneerd. Indien zij op dit moment klachten hebben, dienen deze tijdens het onderzoek met de arts besproken te worden, zodat wij de desbetreffende competente beslissing kunnen nemen of wij wel of niet toestaan dat zij bloed doneren.
– Wat is de toegestane dosis bloed die bij de donor wordt afgenomen?
– In ons land is de fysiologische dosis gereguleerd – 450 ± 10% ml. Dus in Bulgarije nemen ze 405 ml tot 495 ml bloed. Uiteraard gaan we hier heel zorgvuldig te werk, we houden rekening met het gewicht, het geslacht en vele andere zaken van de donor die meespelen bij het bepalen van de dosis die we van hem zullen innemen.
– Hoe lang duurt het voordat het afgenomen bloed herstelt?
– Als volume dat 24-48 uur na de bloeddonatie wordt ingenomen, en als cellulaire samenstelling, duurt het herstel ongeveer 21 dagen.
– Moet ik een speciaal regime volgen na de bloedafname?
– Wat wij bloeddonoren adviseren te doen is op de dag van de bloeddonatie en de dag erna geen actieve, zware lichamelijke activiteit te verrichten, meer te drinken en normaal te eten. Buiten deze richtlijnen valt er niets strikt speciaals te volgen.
– Hoeveel levens kan een bloeddonor enerzijds redden, en anderzijds: welke bloedgroep heb je het vaakst nodig?
– Ik zal uw vraag achterstevoren beantwoorden. De zeldzaamste bloedgroep is degene die momenteel ontbreekt. Soms hebben we problemen gehad met bloedgroep A+, soms met 0+, het is anders, ons werk is heel dynamisch. Alles hangt af van het aantal patiënten dat hier op de VMA wordt opgenomen, de diagnoses, de behoefte aan bloed en bloedproducten, dus de zeldzaamste bloedgroep is degene die momenteel ontbreekt in de transfusiecentra.
Het afgelopen jaar hebben we vaak gesproken over herstellend bloedplasma, wat begrijpelijk is in een periode van pandemie, en we moesten al het nodige doen – en dat doen we ook – om behoeftige COVID-19-patiënten te voorzien van herstellend plasma. Dit is echter één kant van het probleem. Er is een andere kant, en dat zijn de vele patiënten met andere ernstige ziekten die een behandeling met bloed en bloedproducten nodig hebben.
Laten we niet vergeten dat bloedtransfusie voor sommigen van hen ook levensreddend is. Daarom moeten we voortdurend in deze richting werken – zodat mensen geïnformeerd worden en weten dat er veel mensen zijn die bloed en bloedbioproducten nodig hebben. En niet slechts voor een moment – vandaag komen bijvoorbeeld 50 mensen bloed doneren, en komen dan 2-3 jaar niet naar de transfusiecentra. Dat zal het probleem niet oplossen.
Om adequate transfusieveiligheid in Bulgarije te garanderen, is er maar één manier: alle gezonde mensen van 18 tot 65 jaar moeten regelmatig bloed doneren. Alleen dan kunnen we over een adequate voorraad bloedproducten beschikken en aan de behoeften van elke patiënt in nood voldoen.
– Heeft u ooit geen bloed meer bij een patiënt die dringend een bloedtransfusie nodig heeft?
– Tijdelijke tekorten aan bloed en bloedproducten komen zowel in ons ziekenhuis als in andere ziekenhuizen voor, ook over de hele wereld. Maar ik kan je vertellen dat er de afgelopen twee jaar, en waarschijnlijk nog langer, zo’n geval niet heeft plaatsgevonden op de Medische Academie – er was een patiënt die niet voldoende werd voorzien van bloed en bloedproducten. Het is ons altijd gelukt – soms makkelijker, soms heel moeilijk, maar uiteindelijk lossen we de problemen op. En als de meeste mensen bloed doneren, zal het gemakkelijker en beter zijn om deze patiënten te behandelen.
Rumiana Stefanova
